Συναντήσεις γνωριμίας του νέου υπουργού από το Λονδίνο ως το Ριάντ.
Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι έχει πείρα σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής αλλά δεν μετέχει στο ...στενό προεδρικό περιβάλλον που τη διαμορφώνει
Επίσκεψη-αστραπή στη Δυτική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή ολοκληρώνει σήμερα Κυριακή ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι. Ηταν ένας είδος «επίδειξης της σημαίας», εννέα πρωτεύουσες σε επτά ημέρες, μια θολή δήλωση ότι η Αμερική του Μπαράκ Ομπάμα μπορεί να στρέφει την πολιτική της προς την Ασία, αλλά εξακολουθεί να ενδιαφέρεται για την Ευρώπη. Εννοείται ότι και οι συνομιλητές του στο Λονδίνο, το Παρίσι, τη Ρώμη, την Αγκυρα κ.λπ. δεν περίμεναν κάτι περισσότερο. Ο Λευκός Οίκος δεν έχει ακόμα διαμορφώσει την εξωτερική πολιτική της δεύτερης τετραετίας Ομπάμα και είναι χαρακτηριστικό ότι στο δρομολόγιο του υπουργού δεν υπήρχε το Ισραήλ.
Η περιοδεία του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι δεν είχε κάτι συγκεκριμένο να προσφέρει στους Ευρωπαίους, στους Τούρκους ή στους σεΐχηδες της «ευδαίμονος Αραβίας», με τους οποίους συναντήθηκε και συνομίλησε. Ακόμη και αν η Ουάσιγκτον είχε κάτι συγκεκριμένο να τους προσφέρει, τότε δεν θα ήταν μέσω του Τζον Κέρι.
Μπορεί να έχει μοναδικές γνώσεις και πείρα από τα 30 και πλέον χρόνια του στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, αλλά δεν είναι ούτε Χένρι Κίσινγκερ ούτε Τζορτζ Μάρσαλ, ούτε και μετέχει στο στενό προεδρικό περιβάλλον που διαμορφώνει και παίρνει αποφάσεις σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Το πρόβλημα της Συρίας περιέφερε στις συναντήσεις του ο αμερικανός υπουργός στην πρώτη υπουργική έξοδό του από την Ουάσιγκτον. Ακόμη και με τον ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος τον συνάντησε στο Βερολίνο, ο κ. Κέρι απέφυγε να συζητήσει σε βάθος το πρόβλημα με τα πυρηνικά του Ιράν ή τον «ρωσικό διάδρομο» αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν. Δεν έκανε καν το «αναμενόμενο βήμα εμπρός» στο θέμα της αντιπυραυλικής «ασπίδας», το οποίο, σύμφωνα με ρωσικές πηγές, «έχει προχωρήσει σημαντικά, ύστερα από συμβιβαστικές κινήσεις της Μόσχας και της Ουάσιγκτον», έγραψε η «Kommersant» της Μόσχας.
Αλλά και για το πρόβλημα της Συρίας «κανένα φως δεν έφθασε από την αντίπερα όχθη του Ατλαντικού», έγραψε η γαλλική εφημερίδα «Figaro» σχετικά με τη συνάντηση του προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ με τον αμερικανό υπουργό. Ο κ. Κέρι βολιδοσκόπησε τους ευρωπαίους συνομιλητές του για μια «ουσιαστικότερη υποστήριξη» των αντικαθεστωτικών, μάλιστα έριξε την ιδέα «αποστολής ιδεολόγων εθελοντών κατά το προηγούμενο της στρατιάς των Δημοκρατικών που πολέμησαν εναντίον του Φράνκο» της Ισπανίας στη δεκαετία του ’30, αποκαλύπτουν γερμανικές και τουρκικές πηγές. Οι ίδιες πηγές λένε ότι ενώ το Παρίσι, η Αγκυρα και η Ριάντ έδειξαν προθυμία, οι Βρετανοί και οι Γερμανοί συνομιλητές του κ. Κέρι ήταν «μάλλον ψυχροί και αδιάφοροι» και ο κ. Λαβρόφ σαφώς αρνητικός. Οπως ήταν επόμενο, οι δογματικές διαφορές των μουσουλμάνων, οι οποίες καθορίζουν τις σχέσεις Δαμασκού – Ιράκ – Ιράν επέτρεψαν στον κ. Κέρι, στις συνομιλίες του στη Ριάντ, να εξασφαλίσει τη συγκατάθεση των εμίρηδων στην οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση των εντός και εκτός Συρίας αντιπάλων του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες έστρεψαν τις συζητήσεις τους με τον νέο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην υλοποίηση της εξαγγελίας του προέδρου Ομπάμα για μια εμπορική-δασμολογική ενοποίηση ΗΠΑ – ΕΕ. Ελαβαν τη διαβεβαίωση ότι το θέμα βρίσκεται στην ατζέντα των προτεραιοτήτων της αμερικανικής κυβέρνησης η οποία σύντομα θα αρχίσει «κατατοπιστικές συνομιλίες» με τις Βρυξέλλες. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδειξε την «απορία και την απογοήτευσή» της που δεν ήταν στο δρομολόγιο του αμερικανού υπουργού.
Η τουρκική ηγεσία είχε την ευκαιρία να υποβάλει «σοβαρά αιτήματα» στον κ. Κέρι. Η διαβεβαίωσή του ότι οι ΗΠΑ «θεωρούν πάντοτε την Τουρκία σημαντικό στρατηγικό σύμμαχο και παράγοντα ασφαλείας» στην περιοχή και ότι εντυπωσιάζονται από την οικονομική ανάπτυξη και τη γενικότερη πρόοδο της χώρας δεν φαίνεται να καθησύχασε την Αγκυρα. Ο ομόλογός του Αχμέτ Νταβούτογλου δεν του έκρυψε ότι η τουρκική κυβέρνηση ενοχλήθηκε από τις «υπερβολές» που κατέγραψε η τελευταία ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και του έφερε ως ένδειξη της δημοκρατικής πορείας της χώρας «τα ανοίγματα» που επιχειρεί η κυβέρνηση Ερντογάν προς τους Κούρδους. Οι συνομιλητές του κ. Κέρι έθεσαν το ζήτημα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ και ζήτησαν την παρέμβαση των ΗΠΑ για να προχωρήσουν οι σχετικές συνομιλίες, αλλά δεν έμειναν ικανοποιημένοι από την «ασάφεια και την αδιόρατη αδιαφορία» του αμερικανού υπουργού, έγραψαν οι τουρκικές εφημερίδες.
Συμφωνίες
Πρώτα η οικονομία
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν περιμένουν ότι σύντομα θα διατυπωθεί η εξωτερική πολιτική της δεύτερης θητείας του Μπαράκ Ομπάμα. Προτεραιότητα έχουν η οικονομική ανάπτυξη και η ανάκτηση ξένων αγορών. Την επίλυσή τους ζητεί σήμερα ο αμερικανός πολίτης και δεν τον ενδιαφέρει αν σφάζονται στη Συρία, αν επαναστατούν στην Κολομβία ή αν η γερμανική επιρροή καλύπτει την Ευρώπη. Αλλωστε η εξωτερική πολιτική του Λευκού Οίκου από καιρό τώρα δεν φαίνεται να στηρίζεται σε σκέψεις στρατηγικής. Οικοδομείται μάλλον από τις διαθέσεις και τα ενδιαφέροντα της κοινής γνώμης, γράφει ο διευθυντής του Brookings Institution Βάλι Νασρ στο τελευταίο βιβλίο του «American Foreign Policy in Retreat».
Υπάρχει όμως ένας χώρος στον οποίο η Ουάσιγκτον ίσως κινηθεί σύντομα. Με την υποστήριξη της Ιαπωνίας σκιαγραφεί ένα οικονομικό-πολιτικό σύμφωνο με τον Ινδο – Ειρηνικό χώρο το οποίο θα αναπτυχθεί και θα συνδεθεί με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό «οικονομικό ΝΑΤΟ». Θα επιχειρήσει δηλαδή μια γεωστρατηγική αλλαγή που θα στηρίζεται όχι στα όπλα αλλά στην οικονομική επίδοση. Ωραίο το όραμα, δύσκολη η υλοποίησή του.
