Όπως συμβαίνει με όλες τις καταστάσεις, στην πολιτική ανάλυση μετ’ ευκολίας βασιζόμαστε σε ορισμένα στερεότυπα για να εξάγουμε συμπεράσματα.
Κι ενώ τα στερεότυπα θεωρούνται... αναμφισβήτητες αλήθειες, φαίνεται πως τεχνηέντως μας οδήγησαν στο να θεωρούμε ότι έτσι συμβαίνει, ώστε είτε να λανθάνουμε στις εκτιμήσεις μας, είτε να αδυνατούμε να καταλήξουμε κάπου.
Κατ’ αρχήν, η πρώτη σύγχυση προήλθε με τον όρο «αραβική άνοιξη», χωρίς να προσδιοριστεί ποιοι είναι οι Άραβες. Αν όλες οι βορειοαφρικανικές χώρες κατοικούνται από Άραβες, τι απέγιναν οι Αιγύπτιοι; Τι απέγιναν οι Καρχηδόνιοι και γενικότερα οι κάτοικοι της Κυρηναϊκής; Οι Παλαιστίνιοι, απόγονοι των Φιλισταίων -και κατά την ομολογία του Γιασέφ Αραφάτ, όταν επισκέφθηκε στην Ελλάδα τον Ανδρέα Παπανδρέου- είναι κι αυτοί Άραβες, και όχι «γιοι της θάλασσας», Μινωίτες δηλαδή, κατά τις ιστορικές πηγές;
Τοποθέτησαν όλους τους βορειοαφρικανικούς και μεσανατολικούς λαούς σε ένα «τσουβάλι» και τους βάφτισαν Άραβες. Το κοινό τους στοιχείο είναι ο ισλαμισμός, που κι αυτός δεν είναι ομοειδής, αλλά εκφράζεται διαφορετικά από κάθε λαό. Επομένως, ο όρος «αραβική άνοιξη» είναι παντελώς αδόκιμος όχι μόνον τύποις αλλά και ουσία. Επειδή δεν πρόκειται περί λαϊκών επαναστάσεων με σκοπό την κατάργηση θεσμών παρωχημένων και αντιλαϊκών, και την αντικατάστασή τους με σύγχρονους που να υπηρετούν τους λαούς.”
Είναι απλώς εξεγέρσεις προς αντικατάσταση κυβερνητών που διοικούσαν με αυταρχικό τρόπο, με άλλα πρόσωπα, που διοικούν με τον ίδιο ακριβώς. Άλλαξαν μόνον τα πρόσωπα, και τα αποκλεισμένα από τα προηγούμενα καθεστώτα βρίσκονται τώρα στην εξουσία, στην δε φυλακή ή τα νεκροταφεία οι ανατραπέντες. Οι ανατροπείς υποσχέθηκαν λειτουργία δημοκρατικών θεσμών, αλλ’ αυτό μόνον ως αστειότητα μπορεί να λεχθεί για λαούς που ποτέ στην ιστορία τους δεν γνώρισαν ούτε κατ’ επίφαση την δημοκρατία, αλλά και που η ιδιοσυγκρασία τους δεν την αποδέχεται.
Τι ήταν άραγε αυτό που έκανε τους εμπνευστές της «αραβικής άνοιξης» να την αποτολμήσουν; Ή επιθυμία τους να εκδημοκρατίσουν τις χώρες, όπως «εκδημοκράτισαν» το Ιράκ και Αφγανιστάν; Η αλλαγή προσώπων, που δεν τους ήσαν αρεστά; Μα, είτε επί μακρά σειρά ετών τα πρόσωπα αυτά συνεργάσθηκαν με τις δυτικές δημοκρατίες, είτε ήσαν επιλογής τους. Και δεν φάνηκε κάτι που να δείχνει πως άλλαξαν πορεία (πού να πάνε άραγε, σε ένα σύστημα παγκοσμίως ελεγχόμενο;).
Αλλά, και ποιος είναι εμπνευστής και καθοδηγητής -διότι επίσης ως αστειότητα μπορεί να λεχθεί, πως οι εξεγέρσεις δεν ήσαν καθοδηγούμενες- και τι επιδιώκει;
Συνηθίζουμε χωρίς πολλή -ή και καθόλου- σκέψη να αποδίδουμε παρόμοια γεγονότα σε αμερικανικό δάκτυλο. Και δεν υπάρχει αμφιβολία πως για πολλές δεκαετίες ο «δάκτυλος» αυτός ήταν μακρύς και με μεγάλη ενέργεια. Όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Μπορεί, μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων να υπήρχε μια μονοπολικότητα -αμερικανική- στην διοίκηση της υφηλίου, αλλά εδώ και μια δεκαετία αυτή μεταβλήθηκε σε πολυπολικότητα, και όχι με υπερδυνάμεις, αλλά με «περιφερειακές δυνάμεις» στις οποίες κατέπεσαν και οι Η.Π.Α. (αν ήσαν υπερδύναμη, θα αδυνατούσαν να επιβάλουν στην Γερμανία την εγκατάλειψη της πολιτικής της οικονομικής ύφεσης της Ευρώπης ή θα δυσκολεύονταν να «πείσουν» την Ρωσία πως πρέπει να εκδιωχθεί ο Άσαντ;).
Αλλά, σίγουρα οι παρατηρητικοί αναλυτές θα πρόσεξαν την αμηχανία των Η.Π.Α. σχετικά με τις αλλαγές που συνέβησαν, ιδιαίτερα στην Αίγυπτο. Αυτή φάνηκε ιδιαίτερα με τα τελευταία γεγονότα, όπου έπρεπε να περάσουν μέρες από την ανατροπή του κ. Μόρσι, για να δηλώσουν οι ΗΠΑ επισήμως πως η νέα κυβέρνηση δεν είναι δικτατορική, την ώρα που η κα. Άστον της Ε.Ε. είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση επί δίωρονμε τον ανατραπέντα πρόεδρο και απαίτησε την απελευθέρωσή του, ενώ η νέα κυβέρνηση της Αιγύπτου τον οδηγεί σε δίκη.
Ακόμη, πρέπει στην ανάλυση να ληφθεί υπόψη το γεγονός, ότι δημιουργούνται προβλήματα στο Ισραήλ με την εγκαθίδρυση ακραίων ισλαμικών καθεστώτων στην γειτονιά του, ενώ με τα προηγούμενα βρισκόταν σε μια θέση ισορροπίας. Θα διακινδύνευε μια αμερικανική κυβέρνηση να βλάψει το Ισραήλ, χωρίς μάλιστα να υπάρξει καμιά αντίδραση από την εβραϊκή κοινότητα των Η.Π.Α.;
Όλα αυτά και άλλα οδηγούν στο συμπέρασμα, πως ο έλεγχος δεν βρίσκεται πλέον στα κυβερνητικά γραφεία των χωρών, αλλά σε γραφεία των λίγων ισχυρότατων δειθνών χρηματοπιστωτικών οίκων, που βάλθηκαν να αλλάξουν την εικόνα που είχε μέχρι εχθές η υφήλιος. Αρκεί να σκεφθεί κάποιος την ελληνική παροιμία «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται» και θα αντιληφθεί τι ετοιμάζουν. Άλλωστε, πολλές φορές εγράφησαν σ’ αυτήν την στήλη.
