Ο διάλογος που δημοσιεύεται σήμερα στη Γουόλ Στριτ Τζέρναλ, από τους Adam Entous και Laurence Norman, δείχνει πως κατέστη σαφές στις ΗΠΑ ότι έχουν πλέον μετανιώσει που δεν ετοίμασαν ένα plan B στο... θέμα της Ουκρανίας.
Τα δύο τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση Ομπάμα είχε αφήσει την Ευρώπη να πάρει την πρωτοβουλία στο χειρισμό της φιλοδυτικής πολιτικής και οικονομικής στροφής της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας.
Ο Αμερικανός πρεσβευτής περίμενε τον περασμένο Νοέμβριο έξω από το γραφείο του τότε προέδρου Γιανουκόβιτς, πιστεύοντας ότι θα άκουγε την απόφασή του με την οποία η χώρα θα ερχόταν πιο κοντά στη Δύση.
Ξαφνικά βγήκε από το γραφείο ο Σέρχι Λιοβότσκιν, ο προσωπάρχης του προέδρου, και του είπε τη δυσάρεστη είδηση: «Δεν μπορώ να το πιστέψω. Μόλις είδα τον πρόεδρο. Μου είπε ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο πρέπει να παγώσει».
Ο πρεσβευτής ρώτησε τότε πώς ο πρόεδρος σκόπευε να εξηγήσει αυτή τη στροφή στα 46 εκατομμύρια των Ουκρανών. «Δεν έχω ιδέα», απάντησε ο Λιοβότσκιν. «Δεν νομίζω πως υπάρχει plan B, εκτός αν περιλαμβάνει μια ντάτσα έξω από τη Μόσχα».
Τώρα, η Ουάσινγκτον έπρεπε να αλλάξει σχέδια. Η απόφαση του Λευκού Οίκου να βασιστεί στην Ευρώπη για τη σύσφιγξη των δεσμών με την Ουκρανία ήταν αποτέλεσμα ενός δόγματος της εξωτερικής πολιτικής που έχει στόχο να αποκτήσουν οι διεθνείς εταίροι των ΗΠΑ μεγαλύτερες ευθύνες απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις. Ύστερα από μια δεκαετία δαπανηρών πολέμων, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν έτσι να αφοσιωθούν σε εγχώρια θέματα.
Επιπλέον, πολλοί αμερικανοί αξιωματούχοι αμφέβαλλαν ότι ο Γιανουκόβιτς επιδίωκε πραγματικά να στρέψει τη χώρα του προς την Ευρώπη. Λίγοι ήταν εκείνοι που πίστευαν ότι η Ουκρανία πρέπει να αποτελεί μια αμερικανική προτεραιότητα.
Η κυβέρνηση Ομπάμα δεν ήθελε άλλωστε να δώσει την εντύπωση ότι το σύμφωνο της Ουκρανίας με την ΕΕ ήταν μέρος ενός ανταγωνισμού μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων.
Ακόμη και την ώρα που ρωσικά στρατεύματα προήλαυναν στην Κριμαία, αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης εξέφραζαν την πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν θα ήταν διαφορετικά αν η χώρα τους είχε αναλάβει εξ αρχής ένα μεγαλύτερο ρόλο.
«Ο Γιανουκόβιτς έφυγε και η νέα κυβέρνηση είναι πιο κοντά στη Δύση», είπε ένας αξιωματούχος. «Αυτό δεν συνιστά κέρδος για τη Ρωσία».
Το τελευταίο πράγμα που ήθελε η κυβέρνηση Ομπάμα, σημειώνουν οι ανταποκριτές της Γουόλ Στριτ Τζέρναλ, ήταν άλλη μια κρίση με τη Ρωσία. Οι σχέσεις τους είχαν ήδη επιδεινωθεί λόγω της στήριξης του Πούτιν στον Άσαντ και της απόφασης της Μόσχας να χορηγήσει πολιτικό άσυλο στον Έντουαρντ Σνόουντεν.
Η Ρωσία άρχισε να πιέζει την Ουκρανία να απορρίψει το σύμφωνο μειώνοντας τις εισαγωγές της από τη χώρα αυτή. Η αμερικανική κυβέρνηση προειδοποίησε τους Ευρωπαίους ότι δεν δίνουν αρκετή προσοχή στο θέμα.
Οι τελευταίοι όμως άρχισαν να ανησυχούν πραγματικά μόνο τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν η Αρμενία αποχώρησε από τις συνομιλίες για ένα εμπορικό και πολιτικό σύμφωνο με την ΕΕ και εντάχθηκε στην τελωνειακή ένωση που οργανώνει η Ρωσία.
Σύμφωνα με ορισμένους διπλωμάτες, η ικανότητα της ΕΕ να επηρεάζει τις αποφάσεις του Κιέβου αποδυναμώθηκε και από τις εσωτερικές διαιρέσεις της.
Ορισμένα κράτη πίστευαν ότι το εμπόδιο σε μια τελική συμφωνία του Κιέβου με την Ευρώπη δεν ήταν τόσο οι ρωσικές πιέσεις, όσο η επιμονή της Ευρώπης να αποφυλακιστεί η πρώην πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο προκειμένου να μεταβεί στο Βερολίνο για θεραπεία.
Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οι ρώσοι αξιωματούχοι έπεισαν τελικά τον Γιανουκόβιτς να αλλάξει γραμμή σε μια σειρά συναντήσεων στο Σότσι, στις αρχές Νοεμβρίου. Σε μια από αυτές τις συναντήσεις, οι Ρώσοι περιέγραψαν λεπτομερώς στην ουκρανική αντιπροσωπεία τη ζημιά που θα προκαλούσε στην ουκρανική οικονομία μια συμφωνία με την ΕΕ.
Στις 21 Νοεμβρίου, η ουκρανική κυβέρνηση ανακοίνωσε τελικά ότι κάνει πίσω. Μια εβδομάδα αργότερα, στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ο Γιανουκόβιτς πρότεινε στον βαν Ρομπάι και τον Μπαρόζο να γίνουν τριμερείς συνομιλίες με τη συμμετοχή και της Ρωσίας προκειμένου να καθοριστούν τα επόμενα βήματα.
Αλλά οι δύο ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΕ αρνήθηκαν να δώσουν στη Μόσχα λόγο για μια διμερή συμφωνία. Κι έτσι ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις με τη γνωστή κατάληξη.
Τώρα, η κυβέρνηση Ομπάμα ετοιμάζεται να επιβάλει κυρώσεις ως αντίποινα στη ρωσική επέμβαση. «Δεν αφήνουμε πλέον την πρωτοβουλία στην Ευρώπη», δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
