Το φυσιολογικό άγχος είναι μια συναισθηματική αντίδραση που προειδοποιεί και προετοιμάζει τον οργανισμό για να αντιμετωπίσει κάποιον κίνδυνο και εξασφαλίζει την ισορροπία του ατόμου με...
το περιβάλλον του.
Το φυσιολογικό άγχος που εκλύεται από προβλήματα κ γεγονότα της καθημερινής ζωής δεν απαιτεί φαρμακευτική αντιμετώπιση, καθώς αναχαιτίζεται όταν το άτομο ενημερωθεί κατάλληλα και καθησυχαστεί.
Aπό την επιστημονική ομάδα του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Ψυχική Υγεία
Το άγχος που οφείλεται σε οργανικές αιτίες (σωματικές ασθένειες ή φάρμακα) πρέπει να αντιμετωπίζεται αιτιολογικά. Οι γενεσιουργές αιτίες που το προκαλούν πρέπει να εντοπισθούν και να αντιμετωπιστούν. Όταν όμως, η οργανική αιτία δν μπορεί να αντιμετωπισθεί πλήρως ή όταν παραμένει το άγχος μετά τη θεραπεία του αιτιολογικού παράγοντα, τότε το άτομο πρέπει να αναζητήσει θεραπεία. Στις περιπτώσεις όπου το άγχος συνοδεύει κάποια ψυχιατρική διαταραχή (π.χ. κατάθλιψη), η θεραπεία πρέπει να εστιάζει στην αντιμετώπιση της πρωτογενούς αιτίας και να μην αρκείται στην ανακούφιση του άγχους με αγχοτικά φάρμακα, όπως συχνά συμβαίνει. Όταν το άγχος είναι αρκετά έντονο, βασανιστικό, ανυπόφορο και οδηγεί σε δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές, απαιτεί θεραπευτική αντιμετώπιση. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του άγχους επιτελείται με τις βιολογικές θεραπείες (φάρμακα) και ψυχολογικές θεραπείες (ψυχοθεραπείες).
Ψυχαναλυτικού Τύπου Ψυχοθεραπείες (Εναισθητικές)
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία, το άγχος είναι μια ενδοψυχική σύγκρουση που προέρχεται από τη διαμάχη ανάμεσα στις ενορμήσεις του ατόμου, δηλαδή τις ενστικτώδεις επιθυμίες του, το «Εκείνος» και τις κοινωνικές επιταγές όπως τις αντιλαμβάνεται και τις ενσωματώνει το άτομο και που αποτελούν το «Υπερεγώ» του.
Το «Εγώ» του ατόμου προσπαθεί να ισορροπήσει αυτή την ασυνείδητη διαμάχη και στην προσπάθειά του χρησιμοποιεί μηχανισμούς άμυνας που έχει αποκτήσει μέσα από την ψυχική του εξέλιξη π.χ. απώθηση, μετουσίωση, άρνηση, εξιδανίκευση.
Τα άτομα που διαθέτουν ωριμότερους και αποτελεσματικότερους μηχανισμούς άμυνας καταφέρνουν να διαχειρίζονται καλύτερα τις συγκρούσεις χωρίς να επιβαρύνονται με μεγάλα φορτία άγχους ενώ τα άτομα που δν διαθέτουν ανάλογους μηχανισμούς κατακλύζονται από το άγχος αυτών των συγκρούσεων και πασχίζουν να τις αντιμετωπίσουν με ανώριμους μηχανισμούς που, είτε σωματοποιούν το άγχος, είτε οδηγούν σε καταθλιπτικές ή αγχώδεις διατατραχές
Στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να συνειδητοποιηθούν από τον ασθενή οι ενδοψυχικές συγκρούσεις, οι οποίες πηγάζουν από την πρώιμη παιδική ηλικία και τις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου και να επιλυθούν.
Η ψυχαναλυτικού τύπου ψυχοθεραπεία ενδείκνυνται όταν η προσωπικότητα του ατόμου είναι κατάλληλη για να ωφεληθεί από μια μακρόχρονη θεραπευτική διαδικασία και προτιμάται όταν οι αγχώδεις εκδηλώσεις είναι διάχυτες (γενικευμένο άγχος). Επειδή η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, ως θεραπευτική μέθοδος, απευθύνεται συνολικά στην προσωπικότητα του ατόμου, ενδείκνυται, επίσης, για άτομα που οι αγχώδεις εκδηλώσεις τους σχετίζονται με προβλήματα συνυφασμένα με την προσωπικότητά τους.
Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία
Σύμφωνα με την Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία οι αγχώδεις διαταραχές είναι προϊόντα μάθησης και προκύπτουν είτε ως αντίδραση απέναντι σε ειδικά περιβαλλοντικά ερεθίσματα (εξαρτημένη μάθηση) είτε ως μίμηση των αγχωδών εκδηλώσεων σημαντικών προσώπων της ζωής μας (ταύτιση με πρόσωπα).
Οι ψυχοθεραπείες της συμπεριφοράς αντιμετωπίζουν τα συμτώματα και αποσκοπούν στην άμεση εξάλειψη των συμπτωμάτων, αποφεύγοντας να ασχοληθούν με τις ενδοψυχικές συγκρούσεις. Βασίζονται στη συμπεριφορική ανάλυση, στον εντοπισμό και τη λεπτομερειακή καταγραφή των δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών και όλων των καταστάσεων που σχετίζονται μ’ αυτές, ώστε να σχεδιαστεί η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση για τον συγκεκριμένο ασθενή (εξατομικευμένη θεραπεία) και να καταστεί δυνατή η αξιολόγησή της.
Η θεραπεία της συμπεριφοράς ολοκληρώνεται σε 12-15 συνεδρίες, διάρκειας 1-2 ωρών, που τελούνται μία φορά την εβδομάδα. Για να επιτευχθούν οι θεραπευτικοί στόχοι χρησιμοποιούνται συγκεκριμένες συμπεριφορικές τεχνικές (συστηματική απευαισθητοποίηση, σταδιακή έκθεση, εκλεκτική ενίσχυση κλπ.). Έχει κατοχυρωθεί ερευνητικά η αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, των φοβικών διαταραχών και της διαταραχής πανικού.
Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία
Η γνωσιακή ψυχοθεραπεία εστιάζει στο παρόν πρόβλημα, βασίζεται στη συνεργασία θεραπευτή και θεραπευόμενου (συνεργατικός εμπειρισμός) και ολοκληρώνεται σε 13-20 συνεδρίες. Σύμφωνα με τη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία, το άγχος εκλύεται επειδή το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως επικίνδυνο (πιστεύει ότι απειλείται) και θεωρεί τον εαυτό του ευάλωτο, αδύναμο, ανίκανο να αντιμετωπίσει τους κινδύνους. Εστιάζει περισσότερο στα χαρακτηριστικά των ερεθισμάτων που εμπεριέχουν την αίσθηση της απειλής (επιλεκτική προσοχή), διογκώνει και μεγεθύνει την απειλή, υποτιμώντας την ικανότητα του να αντιμετωπίσει αυτές τις καταστάσεις (καταστροφοποίηση). Εφαλτήριο της γνωσιακής ψυχοθεραπείας είναι η ρήση ενός φιλοσόφου της Αρχαίας Ελλάδας του Επίκτητου «δεν είναι τα πράγματα που τρομάζουν, ταράζουν, αναστατώνουν τους ανθρώπους, αλλά οι γνώμες των ανθρώπων για τα πράγματα».
Σκοπός της θεραπείας είναι η αναδόμηση και η ανασκευή των δυσπροσαρμοστικών πεποιθήσεων (γνωσιών) και η τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων.
Από ερευνητικά δεδομένα έχει κατοχυρωθεί η αποτελεσματικότητά της στη διαταραχή πανικού, στην κοινωνική φοβία και τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Συνδυαζόμενη, δε, με τη συμπεριφορική ψυχοθεραπεία ενισχύει την αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία της αγοραφοβίας και της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής.
Υποστηρικτική
Βασίζεται στη θεραπευτική συμμαχία ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο. Ο θεραπευτής στοχεύει στην στήριξη και την ανάπτυξη του υγιής μέρους του εαυτού του θεραπευόμενου και τον περιορισμό του παθολογισμού. Ο θεραπευτής συμβουλεύει το θεραπευόμενο και τον βοηθά να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα που ενσκήπτουν, ενισχύοντας εκείνες τις άμυνες που ευοδώνουν την καλύτερη προσαρμογή του στο περιβάλλον, αποτρέποντας τη χρήση προβληματικών συμπεριφορών.
boro.gr
