Ρεπορτάζ: Ντίνα Καραμάνου
Η είδηση ότι πέρασαν στο ΤΑΙΠΕΔ και δρομολογούνται προς πώληση οι 8 προσφυγικές πολυκατοικίες της λεωφόρου Αλεξάνδρας, προκάλεσαν οργισμένες δηλώσεις από την αντιπολίτευση που κάνει λόγο για...
«ξεπούλημα» αλλά και την καχυποψία όσων ιδιοκτητών έχουν απομείνει στα 51 διαμερίσματα που δεν ανήκουν σε κάποια δημόσια υπηρεσία.
Το συγκρότημα, που από το 2009 έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, θεωρείται-παρά την δυσάρεστη πρόσοψη της πρώτης πολυκατοικίας που «βλέπει» στη λεωφόρο-ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής αλλά και ένα ζωντανό ιστορικό μνημείο.
«Από αρχιτεκτονικής απόψεως, συγκαταλέγονται στα καλυτερα κτίσματα του 20ου αιώνα. Μόνο το κτίριο που φαίνεται από την Αλεξάνδρας δείχνει άσχημο εξωτερικά, τα υπόλοιπα 7 στην "καρδιά" του συγκροτήματος είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Και συνυπολογίστε ότι είναι κτίσματα 80 ετών στα οποία δεν έχει γίνει ούτε μία επισκευή», λέει στο newpost ο πρόεδρος του Συλλόγου Ιδιοκτητών Προσφυγικών Πολυκατοικιών «Η Ανάπλαση», Δημήτρης Ευταξιόπουλος.
Η ιστορία της πόλης «γραμμένη» στους τοίχους
Το συγκρότημα των προσφυγικών πολυκατοικιών της λεωφόρου Αλεξάνδρας οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1933-1935. Βασίστηκαν στα αρχιτεκτονικά σχέδια των υπαλλήλων τότε της Τεχνικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Προνοίας, Κίμωνα Λάσκαρι (1905-1978) Δημήτριου Κυριακού.
Το συγκρότημα ορίζεται από τις οδούς Δέγλερη, Τριχωνίδος, Δημητσάνας και λεωφόρο Αλεξάνδρας, και βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με το αντικαρκινικό νοσοκομείο «Άγιος Σάββας», τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών, το νοσοκομείο «Ελπίς» και τον Άρειο Πάγο.
Η ανέγερσή τους εντάχθηκε στο πλαίσιο ενός ευρυτέρου σχεδίου προκειμένου να στεγαστούν οι μυριάδες προσφύγων από τη Μικρά Ασία, που είχαν κατακλύσει το λεκανοπέδιο της Αθήνας (αλλά και όλη την Ελλάδα). Πρόκειται για 228 διαμερίσματα, κατανεμημένα σε οκτώ πολυκατοικίες που διατάσσονται επάλληλα μεταξύ τους και παράλληλα προς τον άξονα της λεωφόρου Αλεξάνδρας.
Πρόκειται για απλά παραλληλεπίπεδα κατασκευασμένα με πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος και επιχρισμένη λιθοδομή.
Στα διαμερίσματά της στεγάστηκε ένα μεγάλο και δραματικό τμήμα της ελληνικής ιστορίας: οικογένειες προσφύγων της Μικράς Ασίας.
Στους εξωτερικούς τους τοίχους είναι ανεξίτηλα χαραγμένη η ιστορία της Αθήνας: Τα ίχνη από τις σφαίρες των Δεκεμβριανών του 1944 είναι ευδιάκριτα από τους περαστικούς.
«Τα κτίρια αυτά δεν είναι μόνο αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, είναι ιστορικά και κοινωνικά μνημεία», λέει ο Δημήτρης Ευταξιόπουλος».
Η μεγάλη περιπέτεια της ιδιοκτησίας
Στα 228 διαμερίσματα στεγάστηκαν οικογένειες προσφύγων, σε μια προσπάθεια να αδειάσουν οι παραγκουπόλεις που είχαν στηθεί στην περιοχή και οι παρέμεναν εκεί μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1950.
Στους μετέπειτα ιδιοκτήτες δόθηκαν άτοκα δάνεια και άλλες διευκολύνσεις προκειμένου να αγοράσουν και να διαμορφώσουν -υπό την επίβλεψη του κράτους- το πρώτο τους σπιτικό.
Το 1967 κι ενώ η δικτατορία μετρούσε λίγες μήνες ζωής, εκδόθηκε μια Κοινή Υπουργική Απόφαση, με την οποία εκρίθηκε η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών, διατασσόταν η απομακρυνση των ενοίκων και η κατεδάφιση του συγκροτήματος προκειμένου να ανεγερθεί Δικαστικό Μέγαρο και να δημιουργηθεί κοινόχρηστος χώρος.
Η ΚΥΑ αυτή δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ... από τη δεκαετία του ΄80 όμως, όπως οι ιδιοκτήτες καταγγέλλουν, το κράτος την επικαλέστηκε στη δικαστική διαμάχη που άνοιξε προκειμένου να «πάρει στα χέρια του» το συγκρότημα.
Όπως μας λέει ο πρόεδρος των ιδιοκτητών «Η πρώτη κίνηση έγινε από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου. Με επιστολές ενημέρωνε τους ιδιοκτήτες ότι προτίθεται είτε να αγοράσει είτε να απαλλοτροιώσει τα διαμερίσματα. Έτσι κατάφερε να αγοράσει τα πρώτα 137 σπίτια. Στη δεκαετία του 90 ακολούθησε το ΥΠΕΧΩΔΕ, το οποίο απαλλοτροίωσε 40 διαμερίσματα αποζημίωνοντας τους ιδιοκτήτες με την αντικειμενική αξία. Έχουμε μείνει 51 οικογένειες, απόγονοι των πρώτων ιδιοκτητών, που ήταν πρόσφυγες από τη Σμύρνη».
Από τα 177 που έχουν περάσει στο κράτος, τα 150 έχουν καταληφθεί από οικογένειες μεταναστών ή ανέργων «κυρίως φιλήσυχοι άνθρωποι που δεν ενοχλούν», λέει ο Δημήτρης Ευταξιόπουλος.
Όσο για το πώς σκέφτονται σήμερα να αντιδράσουν στις προθέσεις του ΤΑΙΠΕΔ ο Δημήτρης Ευταξιόπουλος ξεκαθαρίζει: «Αν πωληθεί σε κάποιον που θα σεβαστεί το χαρακτήρα του συγκροτήματος, θα σταθούμε στο πλευρό του και θα βοηθήσουμε στην συντήρηση των κτιρίων. Αν τολμήσουν να το αποχαρακτηρίσουν, θα μας βρούν μπροστά τους», ξεκαθαρίζει.
