Γράφει ο Ρόδης Δ. Παπαρώδης MD Ιατρός Ενδοκρινολογία, Διαβήτης και Μεταβολισμός
Ο μεταβολισμός των οστών και η γενικότερη υγεία του σκελετού καθορίζονται από πολύπλοκους μηχανισμούς. Η βιταμίνη D ως κεντρικός ρυθμιστικός παράγοντας, βοηθάει στην απορρόφηση του...
ασβεστίου και του φωσφόρου από τις τροφές. Σε περίπτωση έλλειψής της, η απορρόφηση μειώνεται δραματικά. Με έναν άλλο μηχανισμό αποτρέπει την απώλεια του ασβεστίου και του φωσφόρου στα ούρα, με συνέπεια αυτά να παραμένουν διαθέσιμα για εναπόθεση στα οστά. Σε περίπτωση ανεπάρκειας της βιταμίνης D, ελαττώνεται σημαντικά το ασβέστιο και ο φώσφορος στα οστά και αυτά γίνονται μαλακά και ανίκανα να στηρίξουν το σώμα, με συνέπεια να υφίστανται εύκολα κατάγματα.
Η βιταμίνη D είναι μια ουσία που παράγεται σχεδόν αποκλειστικά στο δέρμα, μετά την έκθεση στον ήλιο. Λίγα λεπτά την ημέρα κατά τους θερινούς μήνες επαρκούν για να διατηρήσουν τα επίπεδα της φυσιολογικά όλο το χρόνο. Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία χρόνια, η αύξηση του καρκίνου του δέρματος έχει ελαττώσει σημαντικά το χρόνο που επιτρέπουμε στον εαυτό μας να απολαύσει τον ήλιο. Αυτό το πρόβλημα είναι πιο έντονο τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν και η ικανότητα του οργανισμού να συνθέσει βιταμίνη D είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Αντίθετα, το χειμώνα, που δεν προφυλασσόμαστε από την ηλιακή ακτινοβολία, ο οργανισμός είναι σχεδόν εντελώς ανήμπορος να συνθέσει βιταμίνη D.
Όλο αυτό το σκηνικό έχει οδηγήσει σε μια παγκόσμια επιδημία ανεπάρκειας της βιταμίνης D, δημιουργώντας πονοκεφάλους στους Ενδοκρινολόγους, μιας και η υγεία των οστών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παρουσία επαρκών συγκεντρώσεων αυτής της βιταμίνης. Ιδιαίτερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, αυτό σχετίζεται με σημαντικό κίνδυνο καταγμάτων, ιδίως αν συνυπάρχει οστεοπόρωση. Γι' αυτό οι διεθνείς οργανισμοί που ασχολούνται με τη υγεία των οστών συνιστούν έλεγχο των επιπέδων της βιταμίνης D σε όλους τους ασθενείς με οστεοπόρωση, καθώς και όσους δεν εκτίθενται επαρκώς στον καλοκαιρινό ήλιο (ακόμα και αν δεν πάσχουν από οστεοπόρωση). Αυτή η οδηγία δεν περιλαμβάνει μόνο τις γυναίκες, όπου η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή, αλλά και τους άνδρες, μιας και ο κίνδυνος καταγμάτων είναι εξίσου υψηλός.
Ταυτόχρονα, η μέτρηση της βιταμίνης D πρέπει να πραγματοποιείται σε όλα τα άτομα νεαρής ηλικίας που εμφανίζουν κατάγματα μετά από μικροτραυματισμούς, μιας και αυτό είναι ένδειξη μη φυσιολογικής λειτουργίας του σκελετού.
Σημαντικός επίσης είναι ο ρόλος της βιταμίνης D και στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή, της άμυνας κατά των μικροβίων. Έχει βρεθεί σε κάποιες μελέτες, ότι η παρουσία μειωμένων συγκεντρώσεων βιταμίνης D σχετίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα λοιμώξεων, κυρίως του αναπνευστικού, γιατί ελαττώνεται η δραστικότητα των ανοσολογικών κυττάρων. Δεν έχει βρεθεί, όμως, ακόμα κατά πόσον η θεραπεία με βιταμίνη D προλαμβάνει αυτές τις λοιμώξεις. Επίσης χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν συσχετισθεί σε διάφορε μελέτες και με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, λείπουν οι μελέτες που θα αποδείκνυαν την χρησιμότητα της υποκατάστασης της βιταμίνης D για την πρόληψη αυτών των ασθενειών. Τέλος, μια σειρά μελετών που πραγματοποιούνται σε μεγάλα ερευνητικά κέντρα παγκοσμίως διερευνούν το ρόλο της βιταμίνης D στη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος, καθώς και τη συσχέτιση της έλλειψής της με το άσθμα και τις αλλεργίες. Τα αποτελέσματά τους αναμένονται με έντονη προσμονή από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι η βιταμίνη D είναι ένα απαραίτητο στοιχείο του μεταβολισμού για τη φυσιολογική λειτουργία κυρίως των οστών, αλλά και πολλών άλλων οργάνων. Η ανεπάρκειά της πρέπει να αναζητείται σε όλες τις ομάδες υψηλού κινδύνου, μιας και η θεραπεία με υποκατάστατα της βιταμίνης D αποτρέπει τις βλαβερές συνέπειες στα οστά και πιθανόν σε ένα ευρύ φάσμα μεταβολικών παραμέτρων του σώματος.
* Ο κ. Ρόδης Δ. Παπαρώδης είναι Ενδοκρινολόγος
iliapress.gr
